Rozkład mózgu: media społecznościowe a zdrowie psychiczne, mit czy ryzyko?

Czym jest „rozkład mózgu” i jak nadmierne korzystanie z mediów społecznościowych wpływa na zdrowie psychiczne nastolatków: wciąż ograniczone dowody oraz jak odróżnić zmiany adaptacyjne od rzeczywistych zagrożeń....

Spis treści

1. Od mema do strachu: „rozpad mózgu” pod lupą
2. Normalne adaptacje vs realne ryzyko
3. Co pokazuje nauka (na razie)
4. Realistyczny plan dla rodzin i młodzieży

Obserwuj Patricię Alegsę na Pinterest!

Od mema do strachu: „rozpad mózgu” pod lupą

Nie, twój mózg nie rozpuszcza się od oglądania krótkich filmików. Nie żyje też w neuronalnym spa, gdy zostawiasz telefon w trybie samolotowym. Rzeczywistość jest gdzieś pośrodku. A dowody wciąż się pojawiają, ale powoli. 📱🧠

W mediach społecznościowych pojawiła się etykieta „brain rot” jakby to była diagnoza. Termin przeskoczył z memów do publicznej rozmowy i osiągnął wysoki poziom: Oxford wybrał go Słowem Roku 2024. Jako dziennikarka widziałam go w gorących nagłówkach. Jako psycholożka widziałam wywołany przez niego niepokój. A jako astrolog powiem tylko tyle: jeśli Merkury w retro jest psotny, nie obwiniaj Wi‑Fi za wszystko. 😅

Viralowy post influencera zdrowotnego twierdził, że „brain rot” kurczy mózg. Cytował badanie z 2020 roku na 48 młodych osobach używających telefonu kompulsywnie. Za pomocą rezonansu magnetycznego zespół psychiatry Roberta Christiana Wolfa zauważył mniej istoty szarej w obszarach związanych z podejmowaniem decyzji, empatią i samokontrolą. Interesujące. Ale uwaga. Wolf podkreślił coś kluczowego: te wyniki mogą wskazywać na adaptacje mózgu do nawyku, a nie na uszkodzenie. Ogromna różnica.

Magazyn Smithsonian opisał to zjawisko i przytoczył ostrzeżenie neurobiologa Bena Beckera: używanie „brain rot” jako etykiety naukowej myli i podsyca lęki. Becker i Christian Montag przejrzeli 26 badań neuroobrazowych i doszli do wniosku, że brakuje długości badań, metod i jasnych kryteriów, by mówić o „problemowym użyciu”. Jeśli porównujesz osoby korzystające z telefonu 6 godzin z tymi, które używają go 20 minut, to prawdopodobnie porównujesz zupełnie różne światy od samego początku.

Uzależnienie od smartfona? Widziałam przypadki utraty kontroli, drażliwości bez urządzenia i pogorszenia nastroju. Diagnozuję je jako uzależnienie behawioralne, gdy spełnione są kryteria. Ale psycholożka Tayana Panova dobrze to niuansuje: powtarzanie czegoś samo w sobie nie czyni tego uzależnieniem. Telefon pełni tysiące funkcji. Uogólnianie to pułapka.

Podczas pandemii WHO odnotowało wzrost o 25% lęku i depresji u młodzieży. Dyskomfort rósł, a równolegle użycie telefonu również. Wiele osób połączyło fakty i krzyknęło „przyczynowość”. Nauka mówi: spokój. Równanie wciąż nie jest zamknięte.

Polecam przeczytać: Jak dać odpocząć naszemu mózgowi od tylu mediów społecznościowych

Normalne adaptacje vs realne ryzyko

Mózg się adaptuje. To nazywa się neuroplastycznością. Neurobiolożka Parisa Gazerani jasno to stawia: powtarzająca się ekspozycja cyfrowa może kształtować struktury, zwłaszcza w rozwijających się mózgach. Adaptacja nie oznacza uszkodzenia. Zależy od treści, kontekstu i sensu, jaki nadajesz doświadczeniu.

Podaję prosty kompas, by odróżnić zmianę adaptacyjną od sygnału alarmowego:

Możliwe zmiany adaptacyjne:

Subskrybuj bezpłatny cotygodniowy horoskop

Baran Bliźnięta Byk Koziorożca Lew Panna Raka Ryby Skorpion Strzelec Waga Wodnik